स्वादिलो फल लिची खानुका फाइदाहरु !

यतिखेर बजारमा सहजै पाइने फलहरुमध्येमा एक लिची पनि हो । लिची स्वादिलो मात्र होइन, पोषणले भरिएको फल पनि हो। यसमा शरीरलाई आवश्यक पर्ने र फाइदा गर्ने थुप्रै खनिज, भिटामिन, र एन्टिअक्सिडेन्ट हुन्छन् । त्यसैले प्रकृतिले उपलब्ध गराएको यो फल खानु धेरै फाइदाजनक हुने गर्छ ।

पाकेको लिचीमा प्राकृतिक रूपमा ग्लुकोज (glucose), फ्रुक्टोज (fructose), र सुक्रोज (sucrose) जस्ता साधारण चिनीहरू पाइन्छन्। यी चिनीहरू शरीरमा छिटो अवशोषित हुन्छन् र तत्काल उर्जा दिन्छन्।
त्यही कारण, थकान, घाम वा डिहाइड्रेसन भएको बेलामा लिची खानु उपयोगी मानिन्छ। यसले रक्तचापमा स्थिरता ल्याउन, उर्जा बढाउन र पाचन क्रियालाई सहयोग पुर्याउन सक्छ।

यहाँ लिचीका केही फाइदाहरु उल्लेख गरिएको छ ।

प्रतिरक्षा प्रणाली बलियो बनाउने

लिचीमा भिटामिन सी अत्यधिक मात्रामा पाइने गर्छ । लगभग १०० ग्राम लिचीले दैनिक आवश्यकताको ७०-८०% भिटामिन सी पूर्ति गर्न सक्छ। भिटामिन सी एक शक्तिशाली एन्टिअक्सिडेन्ट हो । यसले शरीरमा रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउँछ र संक्रमणबाट जोगाउँछ ।

छाला र कपालका लागि लाभदायी

लिचीमा पाइने पोलीफेनोल्स र भिटामिन सीले छालाको बुढ्यौलीपनलाई कम गराइदिन्छ । यसले कोलेजन उत्पादनमा सहयोग गर्छ। फलत: छालालाई ताजा, उज्यालो र लचिलो बनाउँछ । साथै, यसमा पाइने तामा र फलामजस्ता सूक्ष्म खनिजहरूले कपालको वृद्धि र मजबुतीमा सहयोग पुर्‍याउँछ।

मुटुको स्वास्थ्यमा सुधार

लिचीमा ओलिगोनोल (oligonol) नामक यौगिक हुन्छ ।यसले रक्त प्रवाह सुधार गर्न मद्दत गर्छ। साथै, यसले शरीरको एलडीएल कोलेस्ट्रोल (नराम्रो बोसो) घटाउन र एचडीएल कोलेस्ट्रोल (राम्रो बोसो) बढाउन सहयोग गर्छ । यसरी लिचीले मुटु रोगको खतरा घटाउन सक्छ।

पाचन सुधार

लिचीमा डाइटरी फाइबर पनि पाइन्छ । यो फाइबरले पाचन प्रक्रिया सहज बनाउँछ।यो कब्जियत (constipation) को समस्या कम गर्न, मल नरम बनाउन र पेट सफा राख्न उपयोगी हुन्छ। साथै, यसले आन्द्रा सम्बन्धी रोगहरूबाट जोगाउन सक्छ।

क्यान्सरविरोधी गुणहरू

केही अनुसन्धानहरूले लिचीमा पाइने फ्लेभोनोइड्स क्वेर्सेटिन र क्याम्फेरोल जस्ता यौगिकहरूले क्यान्सरको कोषहरू (जस्तै स्तन, कलेजो र प्रोस्टेट क्यान्सर) को वृद्धि रोक्न सक्छन् । यो अझ गहिरो अनुसन्धानको विषय हो, तर प्रारम्भिक नतिजाहरू उत्साहजनक छन्।

 तौल नियन्त्रण र शरीरमा ऊर्जा आपूर्ति

लिचीमा क्यालोरी कम तर कार्बोहाइड्रेट र पानीको मात्रा उच्च हुन्छ।
यसले तत्काल ऊर्जा दिन्छ, तर  क्यालोरी कम हुने भएकोले शरीरमा अनावश्यक बोसो जम्मा हुने डर हुँदैन। त्यसैले तौल घटाउन चाहनेहरूका लागि लिची उपयुक्त फल हुन सक्छ।

 रगतको निर्माणमा सहयोगी

लिचीमा पाइने फोलेट, आइरन, र कपरले रातो रक्तकण उत्पादनमा मद्दत गर्छ।
यसले रगतको कमीको समस्यासँग जुध्न मद्दत गर्छ । यस अर्थमा लिचीको नियमित सेवन विशेषतः महिला र बालबालिकाका लागि निकै लाभदायी हुन्छ।

अपनाउनुपर्ने सावधानी

सामान्यत: लिची फाइदा गर्ने फल हो । यसलाई निर्धक्क खान सकिन्छ । तर यो फल खाँदा केही सावधानीहरु पनि अपनाउनु जरुरी छ ।

यो फल भोकै पेट धेरै मात्रामा खानु हुँदैन । अझ राम्ररी नपाकेको लिची त खानु हुँदैन । सन् २०१४ मा भारतको बिहार राज्यमा धेरै बालबालिकाहरूमा भएको मृत्युका मूल कारण hypoglycin A र MCPG भन्ने यौगिक देखिएको थियो । यी यौगिकहरु  नपाकेको लिचीमा पाइन्छ । यी यौगिकहरुले शरीरको चिनीको मात्रा अचानक घटाउन सक्छ।

त्यसैगरी, मधुमेहका रोगीहरुले पनि लिची सन्तुलित मात्रामा खानुपर्छ, किनभने यसमा प्राकृतिक चिनीको मात्रा उच्च हुन्छ।

निचोडमा भन्दा, लिची स्वादिलो मात्र होइन, स्वास्थ्यका दृष्टिले पनि निकै लाभदायी फल हो। यसमा पाइने भिटामिन, खनिज र एन्टिअक्सिडेन्टहरूले प्रतिरक्षा प्रणाली, छाला, मुटु र पाचन प्रणाली सुधार्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्। तर भोकै पेटमा अत्यधिक मात्रामा लिची खानु जोखिमपूर्ण हुनसक्छ - विशेष गरी पाक्दै नपुगेको लिची।

सन्तुलित मात्रा र सही समयमा खाइएमा लिचीले शरीरलाई पोषण मात्र होइन, अनेकौं रोगसँग लड्ने शक्ति पनि दिन सक्छ।