झरनाको पानी किन सेतो देखिन्छ ?
![](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/waterfall_q0K5EAS0zF_ksaf8qefd3rnfx3rrdsldpwc0tgznzm6omrfbsa9x0knzjhpgejiyf5651b3_fVfXuNyF93_y8az8ahepgn3pqniadkndyq08xn7ruxn0a5wqavruqnf5imu2quzg6pijo7r.jpg)
कुनै पनि वस्तुमा सूर्यको प्रकाश परेपछि त्यहाँ ठोक्किएर सूर्यको प्रकाश फर्कने गर्छ । यसरी फर्केको सूर्यको प्रकाश हाम्रो आँखामा परेपछि हामी त्यो वस्तु देख्ने गर्छौँ । त्यसै गरी पानीबाट पनि सँर्यको प्रकाश ठोकिएर फर्कने गर्छ । समथर रुपमा बगेको पानीले एउटा ऐनाको जस्तो काम गर्छ । जस्तो सूर्यको प्रकाश आउँछ त्यसरी नै त्यो फर्कने गर्छ । त्यसैले त्यो बिना रङको देखिन्छ ।
तर झरनाको पानी सेतो देखिन्छ । यसरी झरनाको पानी सेतो देखिने प्रक्रियालाई अङ्ग्रेजी भाषामा non-selective scattering भनिन्छ । यसो हुनुका कारणहरु निम्नानुसार छन्ः
पानीको गति र ससाना हावाका पोकाहरुः जब पानी निक्कै उचाईबाट खस्छ, गुरुत्वाकर्षणको तनाइको कारण त्यसको गति तीब्र हुन्छ र त्यहाँ एक किसिमको हुण्डरीजस्तो अवस्था पैदा हुन्छ । त्यस हुण्डरीमा पानीका साथसाथै ससाना हावाका पोकाहरु समोवश हुन पुग्छ ।
त्यसरी खसिरहेको पानीमा जब सूर्यको प्रकाश पर्छ, त्यसले पानीका कणहरुका साथसाथै ती हावाका पोकाहरुसँग पनि प्रतिक्रिया गर्छ । पानीका कणहरुले सूर्यका प्रकाशलाई अधिका.शत पार हुन दिन्छ । तर पानीसँगसँगै फँसेका हावाका पोकाहरुले चाहिँ माइक्रोस्कोपिक ऐनाको जस्तै काम गर्छ । त्यसले प्रकाशका किरणहरुलाई चारैदिशातिर फैलाइदिन्छ । यसरी पानीमा फसेका हावाका पोकाहरुका कारण प्रकाशको कणहरु फैलिएको अवस्थालाई ननसेलेक्टिभ स्काट्टेरिङ भनिन्छ । यसको अर्थ के हो भने प्रकाशमा भएका सातवटै रङ्गहरु (रातो, सुन्तले, पहेलो, हरियो, नीलो, प्याजी र बैजनी) करिब करिब समान मात्रामा परावर्तित हुने गर्छ । त्यस्तो अवस्थामा हाम्रो आँखाले ती रङ्गहरुको मिश्रणलाई सेतो देख्न पुग्छ ।
झरनाको पानी माथिबाट तल खस्दा त्यसमा हावाको पोकाहरु जति धेरै मात्रामा फँसेका हुन्छन् वा उपस्थित हुन्छन्, त्यति नै झरनाको पानी पनि सेतो देखिन्छ । त्यसमाथि थप, हामीले झरनाको पानी हेर्दाखेरिको कोणले पनि त्यसको पानीको रङको निख्खारतामा फरक पार्ने गर्छ । त्यसबाहेक, झरनाको पानीको पछाडिको पृष्ठभूमिले पनि पानीको रङलाई प्रभावित तुल्याउने गर्छ । उदाहरणको लागि, झरनाको पानी खसेको पृष्ठभूमिमा अँध्यारो छ वा गाढा रङको छ भने पानी झनै बेसी सेतो देखिन जान्छ ।
संक्षेपमा भन्दा, झरनाको पानी सेतो देखिनुको मूल कारण पानीमा फँसेका ससाना हावाका बुलबुल÷पोकाहरुले सूर्यको प्रकाश छरिदिँदा सिर्जना भएको भ्रम हो ।
यही सिद्धान्त बादलमा पनि लागू हुन्छ । हामीले आकाशमा देख्ने बादलको रङ्ग प्रायः सेतो हुने गर्छ । बादलहरुमा पनि ससाना पानीका थोपाहरु तथा हावाका पोकाहरु फँसेका हुन्छन् । ती पानीका थोपा तथा हावाका पोकाहरुबाट परावर्तन भएका वा पार भएका प्रकाशहरुलाई नै हाम्रो आँखाले सेतो देख्न पुग्छ । फलतः हामीले बादललाई पनि सेतो रङ्गको देख्न पुग्छौं ।
![ग्रहका आकारसम्बन्धी केही रमाइला तथ्यहरु](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/Planet%2520size%2520comparision_q1PjHpOiRJ_r1606svicsx1mtru40vz8twsvjt9ka0qls0xdm7d9iwad0xegbbjpdoxapeo_AIXx9fziC9_bmcvhlzt9jt8iegeg9imjih41vcntwdwrqki8pi0n8jmbdhzkqcleioecj3a.jpg)
ग्रहका आकारसम्बन्धी केही रमाइला तथ्यहरु
![भूउपग्रहका विरुद्ध लेजर हतियारयुक्त पनडुब्बीको प्रयोग गर्न सकिने](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/starlink%2520satalite_XUJNkGeLpx_eqftj5mivkzhppfn1goaziqayqkr6gbfiudahw1g0beadntwzmqfhypzwtet_s9QSP43DbP_othgwtus55j42xxcandulinfrovh1fwyag9bt5dy52urn7rs4li5h00gvd16.webp)
भूउपग्रहका विरुद्ध लेजर हतियारयुक्त पनडुब्बीको प्रयोग गर्न सकिने
![ब्लाक होल: ब्रम्हाण्डको विचित्र क्षेत्र](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/Black%2520hole%2520imagine_iGHl02yOOj_dpmtgcaprnmtach5trarbxqybkbmrvi3xrl1pajmlz7elzroylrgrevxzwgi_Zr8u06xe8K_lnq7rkjnnvx5ccqsgwmbgeexyeop17tqxb1jvw2phau8egjzjwgpc2rocigm.jpg)
ब्लाक होल: ब्रम्हाण्डको विचित्र क्षेत्र
![विरुवालाई हरियो बनाउने क्लोरोफिल](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/chlorophlly_XxftgfuMkq_03qqgqbvymopkcnkppjwozw8lupav9w1ixrsxxiundpxvsi0eqienlzpwfus_1Hys3yz9Fl_gferfruhn0astqwbc48cicuaqaxew2c02kq8v3qsvduvpdjk5idzpa5x0jdf.jpg)
विरुवालाई हरियो बनाउने क्लोरोफिल
![कसले गर्यो प्लास्टिकको आविष्कार ?](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/Leo%2520Baekeland_rh9r5z5JQ7_5nwloxxgzfn9ryjntltpuavi8vwvn2toda7xm2xejyiplcw5kex0kko2t9d7_BoBewDxK2A_em4gbn3aoucreztayspilo4beauvovkvohbcbf68wxrurenikmwcwsnleibi.jpg)
कसले गर्यो प्लास्टिकको आविष्कार ?
![समलिङ्गीको आरोपमा नपुंसक बनाइएका महान वैज्ञानिक, जसले आत्महत्या गरे !](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/Alan%2520Turing_DbRw0SBQjs_epus53dhetlrp0xvwgboi5bhwxl3f4dqns8ilvgpcwmfdqxhfu7w65qaa0kq_r4zdScC9gR_h7xsmaelsjiiurazkldbratpp9nhaqdei1ietpljdqk7oc9jsgkguigphuhp.jpeg)
समलिङ्गीको आरोपमा नपुंसक बनाइएका महान वैज्ञानिक, जसले आत्महत्या गरे !
![आणविक हतियार हैन, सबैभन्दा ठूलो आम विनासको साधन त मान्छे !](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/save%2520earth_aWSigzox92_uxcz8wfvev3szfpwnsgnekkhl6j0xhvb172riodtl9bpflipvela7nfluedu_LS8CiNzz54_0lqpmdffegqujyljmv6jxdmcxsilsqbjgeafahxfeupsfseujxg4cox1fuy3.jpg)
आणविक हतियार हैन, सबैभन्दा ठूलो आम विनासको साधन त मान्छे !
![के ब्रम्हाण्डको पनि आयु सकिनेछ ?](https://snowberry.prixacdn.net/media/gallery_folder/universe_SyLXucRCTS_i1tjppqdziazewy2vv3zl2ocdrntiak80qtclldfqszofyeszwwwq1j3zoec_ORVUkkDhNi_k76bja2znmcdfep9fdg12bw1ioqcylmwazenc4iawangvpmtaewjnudyjuuo.jpg)
प्रतिक्रिया