घोडालाई पनि सांसद पद !
पत्याउनै पनि गाह्रो पर्छ– सन्काहा तानाशाहहरुले घोडालाई पनि सांसद बनाएको ! तर इतिहासका कतिपय प्रसङ्गहरुमा तानाशाह सम्राटहरुले आफ्ना पाल्तु जनावरहरुलाई पनि शासकीय पदमा, सांसद पदमा नियुक्त गर्ने गरेका प्रसङ्गहरु विश्व इतिहासमा पढ्न पाइन्छ । त्यस्तै एउटा निक्कै चर्चित ऐतिहासिक किस्सा रोमन सम्राट क्यालिगुला (Caligula) ले आफ्नो प्रिय घोडा इनकिटाटस (Incitatus) लाई सेनेटर (सांसद) बनाएको कथा पनि हो । त्यसो त यो कथाको सत्यतालाई कतिपय इतिहासविद्हरूले काल्पनिक र विवादास्पद पनि ठानेका छन्।
रोमको तेस्रो सम्राट (ई.स. ३७–४१) क्यालिगुलाको वास्तविक नाम गाइउस जु्लियस क्यालिगुला थियो । उनी आफ्नो विलासी जीवनशैली, सनकीपन, र क्रूर शासनकालका लागि प्रख्यात छन्। भनिन्छ उनको पाल्तु घोडा इनकिटाटससँगको उनको विशेष लगाव थियो । उनले आफ्नो आफ्नो प्रिय घोडालाई राजकीय सम्मान र सुविधाहरू प्रदान गरेर पालेका थिए। इतिहासमा उल्लेख भएअनुसार क्यालिगुलाले इनकिटाटसलाई राख्नका लागि एउटा विशेष तबेला बनाएका थिए । त्यो तबेला निक्कै भव्य थियो र त्यसलाई मणि र संगमरमरले सजाइएको थियो। उक्त घोडालाई सुनको हार, रत्नले सजिएको टोप लगाइन्थ्यो । अरु सामान्य घोडाहरुभन्दा फरक उक्त घोडालाई निक्कै विलासी र स्वादिला खानेकुराहरु दिने गरिन्थ्यो । क्यालिगुलाले आफ्नो घोडाको लागि एउटा धनाढ्य मानिसको भन्दा पनि भव्य र उच्च स्तरको जीवनशैलीको प्रबन्ध गरिदिएका थिए ।
सांसद बनाएको दाबी
क्यालिगुलाले इनकिटाटसलाई सांसद बनाएको दाबी विशेष रूपमा रोमन इतिहासकार सुटोनियस (Suetonius) र क्यासियस डिओ (Cassius Dio) ले उल्लेख गरेका छन् । सुटोनियसले क्यालिगुलाको जीवनबारे लेख्ने क्रममा क्यालिगुलाले इनकिटाटसलाई सेनेटर बनाउने तयारी गरेका उल्लेख गरेका छन् । त्यसमाथि थप उनले आफ्नो घोडालाई "कन्सल" (रोमन राज्यको प्रमुख पद) सम्म पनि नियुक्त गर्ने योजना बनाएको उल्लेख गरेका छन्।
तर यसको सत्यताबारे प्रश्नहरु पनि उठ्ने गरेका छन् ।
क्यालिगुलाले घोडालाई सांसद बनाएको कुराको सत्यता प्रमाणित नभए पनि इतिहासकारहरुले त्यसलाई क्यालिगुलाको उनको मानसिक अस्थिरता वा रोमन सेनेटप्रति घृणा व्यक्त गर्न गरिएको व्यंग्यात्मक कदमको रूपमा उल्लेख गरेको मानिन्छ । इतिहासमा उल्लेख भएअनुसार आफ्नै पिताको हत्या गरेर शासनसत्ता हत्याएका क्यालिगुलाले आफ्नो शासनकालमा सधैं संसदलाई उपहास र अपमान गर्ने गरेका थिए । सम्भवत: उनले घोडालाई सांसद बनाएको प्रसङ्ग पनि त्यसै कुराको द्योतक हुन सक्छ ।
क्यालिगुलाले आफ्नो प्रिय घोडा इनकिटाटसलाई सांसद बनाएको कथा विश्वचर्चित छ । तर धेरै इतिहासकारहरूले यसलाई सत्य घटनाको रूपमा लिनु गलत ठान्छन्। उनीहरूका अनुसार यो कथा क्यालिगुलाको असन्तुलित र क्रूर चरित्रलाई देखाउने एउटा अतिरञ्जित कथा हुन सक्छ । यो कथामार्फत् क्यालिगुलाले संसदप्रति देखाउने गरेको तिरस्कारलाई प्रतिकात्मक रुपमा देखाउन खोजिएको काल्पनिक कथा पनि हुन सक्छ । त्यसो त क्यासियस डिओजस्ता इतिहासकारहरूले क्यालिगुलाको मानसिक स्वास्थ्यबारे पनि प्रश्न उठाएका छन् । यसले क्यालिगुलाले गरेको भनिएको घोडालाई सांसद बनाएको अतिवादी कामलाई उनको पागलपनको संकेतको रूपमा दर्शाइएको पनि हुन सक्छ ।
निष्कर्षमा भन्दा क्यालिगुलाले आफ्नो घोडा इनकिटाटसलाई सांसद बनाएको थियो भन्ने कुरा कति सत्य हो भन्नेबारेमा ठोकुरा गरेर भन्न गाह्रो छ। इतिहासकारहरूले त्यस कथालाई क्यालिगुलाको मानसिक अवस्था र रोमन राजनीतिक व्यवस्थाप्रतिको तिरस्कारको एक प्रतीकात्मक उदाहरणका रूपमा व्याख्या गर्ने गरेका छन्।
उड्दाउड्दै निद्रा पूरा गर्ने पंक्षी
मान्छेको छाला र कपालबाट सुन निस्किन्छ !
जापानमा बच्चाभन्दा बढी पाल्तु जनावरहरु !
संसारकै सबैभन्दा विषालु विरुवा– सुसाइड प्लान्ट
मुसाले प्रजनन क्रियामा प्रेमगीत गाउँछ!
खाँदा मतिभ्रमित तुल्याइदिने, डरलाग्दो सपना देखाउने माछा !
विचित्रका खन्चुवा तरारे, जसले भोक लाग्दा जेसुकै चीज पनि खाने गर्थे !
प्रतिक्रिया