मानसिक रोगका कारक जीन पत्ता लाग्यो !

वैज्ञानिकहरूले पहिलो पटक त्यस्तो एकल जीन पहिचान गरेका छन् जसले कुनै अन्य आनुवंशिक वा वातावरणीय कारणको प्रभावबिना पनि प्रत्यक्ष रूपमा मनोवैज्ञानिक/मानसिक रोग उत्पन्न गराउन सक्छ।

यो जीन GRIN2A हो । यस जीनले मानव मस्तिष्कभित्र न्युरोनहरूबीच सञ्चार गराउने NMDA रिसेप्टरहरूलाई नियमन गर्न अत्यन्तै महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

यस जीनका भिन्न रूपहरू (variants) प्रारम्भिक उमेरमै देखिने स्किजोफ्रेनिया र अन्य मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरूसँग प्रत्यक्ष रूपमा जोडिएका हुने गर्छन्। महत्वपूर्ण कुरा के भने, यी समस्या देखा परेका केही बिरामीहरूमा न त दौरा (seizure) जस्ता न्युरोलोजिकल लक्षण थिए, न त बौद्धिक कमजोरी। यसले धेरै वर्षदेखि रहँदै आएको मानसिक रोग केवल जटिल आनुवंशिक संयोजन र वातावरणीय प्रभावको मिश्रणबाट मात्र उत्पन्न हुन्छ भन्ने मान्यतालाई चुनौती दिन्छ।

यसमा भेटिएको अर्को तथ्य झनै आशाजनक छ । GRIN2A मा उत्परिवर्तन (mutation) भएका केही व्यक्तिहरूमा  L-serine नामक सामान्य डायटरी सप्लिमेन्टले उपचारमा राम्रो प्रतिक्रिया देखाएको पाइएको छ । यो डायटरी सप्लिमेन्टले जो NMDA रिसेप्टरको कार्यक्षमता बढाउने गर्छ ।  यसले केही बिरामीहरूको हकमा मानसिक लक्षणहरूलाई सिधै तिनीहरूको जैविक कारणलाई लक्षित गरेर उपचार गर्न सकिने सम्भावना खोलिदिएको छ ।

GRIN2A सम्बन्धी बिरामीहरूको विश्वकै सबैभन्दा ठूलो अन्तराष्ट्रिय डाटामा आधारित यो अध्ययन मानसिक स्वास्थ्यमा व्यक्तिगत-आधारित उपचारतर्फ (personalized medicine) एउटा महत्वपूर्ण मोडको संकेत हो। यसले भविष्यमा गरिने उपचारले केवल लक्षण नियन्त्रण गर्न होइन, रोगका मूल आनुवंशिक कारणलाई नै पक्रेर समाधान गर्ने बाटो खोल्न सक्छ।

स्रोत: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov