मानव सभ्यताका आधारशीला प्रारम्भिक आविष्कारहरू

प्रारम्भिक उपकरणहरू

अहिलेसम्म प्राप्त प्रमाणहरु र मान्य सिद्धान्तअनुसार करिब २० लाख वर्ष पहिले अफ्रिकामा मानव जातिका प्राचीन पुर्खाहरू देखा परे। वैज्ञानिकहरूले तिनीहरूलाई Homo habilis भन्ने ल्याटिन नाम दिए, जसको अर्थ "सिपालु मानिस" हो। यो नाम तिनीहरूले ढुंगे उपकरण बनाएको र प्रयोग गरेको विश्वासका आधारमा दिइएको हो। ढुंगे उपकरण मानव जातिको पहिलो आविष्कार मानिन्छ। समयक्रमसँगै, मानिसहरूले विभिन्न कार्यका लागि थप जटिल उपकरणहरू विकास गरे।

ढुंगे उपकरणहरू

प्राचीन मानिसहरूले गोलाकार ढुंगाहरू (जस्तै, चकमक ढुंगा वा क्वार्ट्ज) ले अर्को कडा ढुंगाले हानेर उपकरण बनाउँथे। यसले ती ढुंगालाई आकार दिएर हातले समाउन मिल्ने उपकरण बनाउँथ्यो। यी उपकरणहरूले काठ काट्न, मासु चिर्न, सतह खन्न, शिकार मार्न र वस्तु खोप्न सहयोग गर्थे।

त्यसबेला निर्माण गरिएका सबैभन्दा चर्चित उपकरण भनेको हातले चलाउने बन्चरो आकारको हतियार थियो, जुन खन्न, शिकार गर्न, मासु काट्न र काठ चिर्न प्रयोग गरिन्थ्यो।

टाढाबाट शिकार गर्ने प्रविधि

मानिसहरूलाई शिकार गर्न हतियारहरूको आवश्यकता पर्‍यो। करिब ४ लाख वर्ष पहिले, मानिसहरूले काठका भालाहरूको टुप्पोमा धारिलो वा चुच्चो ढुंगा राखेर हतियार बनाए। यी भालाहरूले ठूला र खतरनाक जनावरहरूसँग टाढाबाट शिकार गर्न सजिलो बनायो।

करिब ६०,०००–७०,००० वर्ष पहिले, मानिसहरूले धनुष र बाण बनाएका थिए, जसले अझ लामो दूरीबाट शिकार गर्न मद्दत पुर्‍यायो।

आगो बाल्ने प्रविधि

प्राचीन मानव जातिले प्रयोग गर्न जानेको वा खोजेको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा आगो बाल्ने प्रविधि पनि थियो । त्यसबेला प्राकृतिक रुपमा लागेका आगो बाहेक मानिसले आफूले चाहेको बेलामा आगो बाल्न जान्नु निक्कै महत्त्वपूर्ण परिघटना थियो । आगो खाना पकाउन, न्यानोपन दिन, र उज्यालो दिनका लागि तथा जङ्गली जनावरहरुबाट जीवन रक्षा गर्नका लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण थियो।

करिब ६,००० वर्ष पहिले, सम्भवतः इजिप्टमा, मानिसहरूले बो ड्रिल भन्ने उपकरण आविष्कार गरे। यस उपकरणलाई अगाडिपछाडि घुमाएर रगड्दा पर्याप्त तापक्रम उत्पन्न हुन्थ्यो, जसले सुख्खा पतकरहरु तथा ससाना सुकेका काठका झिक्राहरु सल्काउन र आगो बाल्न  मद्दत गर्थ्यो ।

धातुका उपकरणहरू

करिब ३५०० ईसा पूर्वमा, युरोप, एशिया र अफ्रिकाका मानिसहरूले ढुंगाको सट्टा धातुको प्रयोग गर्न थाले। यसको फाइदा के भयो भने ढुंगाको तुलनामा धातुलाई सजिलै आकार दिन सकिन्थ्यो, यो टिकाउ थियो, र धार पनि लामो समयसम्म कायम राख्न सकिन्थ्यो।

सुरुमा धातुका उपकरणहरुम तामा र काँसाको प्रयोग गरियो, तर १२०० ईसा पूर्वदेखि मानिसहरूले फलामको प्रयोग गर्न थाले। धातुबाट हतियार, कवच, कृषि औजार, गहना, नङ, र भाँडाकुँडा बनाउन सकिन्थ्यो।

पगाल्ने र मिश्रण गर्ने कला

धातुबाट केही बनाउनुअघि त्यसलाई पगाल्न आवश्यक थियो।त्यसक्रममा मानिसले धातु पगाल्न सिके । धातुयुक्त ढुंगालाई धेरै तातो आगोमा तताएर अनुपयोगी पदार्थ हटाइन्थ्यो।

मानिसहरूले धातु पगालेर मिश्रधातु बनाउन सिके, जसले झन् बलियो पदार्थ उत्पादन गर्न सकिन्थ्यो। पहिलो मिश्रधातु काँसा थियो, जसलाई तामा र टिन मिसाएर बनाइएको थियो।

प्रमुख औजार र तथ्यहरू

सबैभन्दा पुराना ढुंगे उपकरणहरूलाई Oldowan toolkit भनिन्छ। यी उपकरणहरू २६ लाख वर्ष पुराना हुन् र अफ्रिकाको ओल्डुवाई गर्जमा फेला परेका थिए।

कृषि औजारहरू: हँसिया अन्नबाली काट्न प्रयोग गरिन्थ्यो भने, कुल्हाडी खेतीका लागि जंगल सफा गर्न प्रयोग गरिन्थ्यो ।

सारांशमा भन्दा, प्रारम्भिक आविष्कारहरू यतिखेर हामीलाई अत्यन्तै सामान्य र महत्त्वहीन लाग्न सक्छ तर ती आविष्कारहरु मानव सभ्यताको आधारशिला हुन्। ढुंगे उपकरणदेखि धातुका औजारसम्मको यात्राले मानिसलाई शिकार गर्न, खेती गर्न, र जीविकोपार्जनका नयाँ तरिका सिक्न सहयोग पुर्‍यायो। यसले मानव सभ्यता र प्राविधिक विकासको सुरुवात गराएको थियो ।