खाना प्याक गर्ने डब्बा र प्लाष्टिकका भाँडाकुँडामा स्तन क्यान्सर गराउने रसायनहरु

खानाको प्याकेजिङ्ग गर्ने डब्बा र प्लास्टिकका भाँडाकुँडामा स्तन क्यान्सर गराउन सक्ने झण्डै २०० रसायनहरू हुने गरेको र  तीमध्ये दर्जनौं रसायनहरू मानव शरीरमा प्रविष्ट हुन सक्ने एक नयाँ अध्ययनले देखाएको छ ।

‘हालै विश्वभर किनिएका खाद्य सम्पर्क सामग्रीहरूमा रहेको ७६ ज्ञात वा सम्भावित स्तन क्यान्सरजनक रसायनहरू मानिसमा फेला पर्ने ठोस प्रमाण फेला परेको’ अध्ययनका सहलेखक जेन मुनके बताएकी छिन् । उनी  स्विजरल्यान्डको ज्युरिचमा आधारित विज्ञान संचार र अनुसन्धानमा केन्द्रित गैर-नाफामूलक संस्था फूड प्याकेजिङ्ग फोरमकी प्रबन्ध निर्देशक र प्रमुख वैज्ञानिक अधिकारी हुन् ।

"हाम्रो खाद्य आपूर्तिमा रहेका यी ज्ञात वा शंका गरिएका  क्यान्सर गराउने तत्त्वहरू हटाउनु क्यान्सरको रोकथामको लागि एक ठूलो अवसर हो," मुनकेले भनिन्।

हालै खाद्य प्याकेजिङ्गमा पत्ता लगाइएका रसायनहरू मध्ये, ४० लाई पहिले नै विश्वभरका नियामक निकायहरूले खतरनाक भनी  वर्गीकृत गरिसकेका छन् ।

"यी मध्ये धेरै रसायनहरूलाई मानव स्वास्थ्यको लागि खतरनाक भनेर पहिल्यै वर्गीकृत गरिएको छ, तर पनि तिनीहरूलाई अझै पनि खाद्यको सम्पर्कमा आउने  सामग्रीहरूमा प्रयोग गर्न अनुमति दिइन्छ, जसले गर्दा ती रसायनहरू हामीले खाने खानामा सर्न सक्छन्," अनुसन्धानमा संलग्न नभएकी जेनी के भन्छिन् । उनी  साइलेन्ट स्प्रिंग इन्स्टिच्युटकी अनुसन्धान वैज्ञानिक हुन् । उक्त संस्थाले रसायनहरू, महिलाहरूको स्वास्थ्य, र स्तन क्यान्सरको बीचको सम्बन्धमा केन्द्रित भएर वैज्ञानिक अनुसन्धान गर्छ।

५० वर्षभन्दा मुनिका महिलाहरूमा प्रारम्भिक चरणको स्तन क्यान्सरको दर बढ्दै गएको छ, र विशेषज्ञहरूले यो प्रवृत्तिलाई केवल आनुवंशिक कारणले मात्र व्याख्या गर्न सकिँदैन भनिएको छ ।

"युवाहरूमा आन्द्रा क्यान्सरको दर पनि बढ्दै गएको छ," डा. लेन लिचटेन्फेल्डले बताउँछन् । उनी अमेरिकी क्यान्सर समाजका पूर्व उप-प्रमुख मेडिकल अधिकारी हुन् र अध्ययनमा संलग्न थिएनन्।

"के यो मोटोपन हो? के यो मदिरा सेवन हो? के यो शारीरिक गतिविधिको कमी हो? के यो वातावरणीय हो? धेरै कारणहरू हुन सक्छन्," लिचटेन्फेल्डले भने, "र यसलाई पत्ता लगाउन लामो समय लाग्न सक्छ कि कुन कारकले सबैभन्दा ठूलो प्रभाव पारिरहेको छ, किनकि यी रसायनहरूमध्ये केही उच्च जोखिमका हुन सक्छन् र केही कम जोखिमका।"

उपभोक्ता उत्पादन उद्योगलाई प्रतिनिधित्व गर्ने कन्ज्युमर ब्रान्ड्स एसोसिएसनले सिएनएनलाई बताएअनुसार यसका सदस्यहरूले अमेरिकी खाद्य तथा औषधि प्रशासनको प्रमाणमा आधारित सुरक्षा मापदण्डहरूको पालना गर्छन्।

"प्याकेजिङ्ग भनेको खानालाई सुरक्षित राख्न र उपभोगको लागि सुरक्षित बनाउने उद्देश्यले बनाइएको हुन्छ,", एसोसिएसनकी उत्पादन नीति र संघीय मामिलाकी वरिष्ठ उपाध्यक्ष सारा गालोले इमेलमार्फत भनिन्।

"एफडीए अर्थात् फुड एण्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेशनले खाद्य सम्पर्क गर्ने पदार्थहरूलाई बजारमा जानुअघि आफ्नो विज्ञान र जोखिम-आधारित प्रणालीद्वारा समीक्षा र स्वीकृत गर्छ," गालोले भनिन्। "संस्थाको पोस्ट मार्केट समीक्षाले स्वीकृत पदार्थहरूको निरन्तर सुरक्षा विश्लेषण र नियमन प्रदान गर्छ।"

एफडीएमाथि खाना बनाउन थपिएको लगभग १४,००० रसायनहरूसम्बन्धी स्वास्थ्य चिन्ताहरूमा छिटो कदम चाल्न असफल भएको आरोप लागेको छ। यो संस्थाले सेप्टेम्बर २५ बुधबार एक सार्वजनिक बैठक गर्नेछ, जसमा यसले आफ्नो पोस्ट-मार्केट खाद्य विश्लेषण कसरी सुधार गर्न सकिन्छ भन्ने आफ्ना विचारहरू प्रस्तुत गर्नेछ।

सम्भावित स्तन क्यान्सरजनक रसायनहरू

विषाक्तता निर्धारण गर्न प्रयोग गरिने एक प्रमुख विधि, विशेषज्ञहरूका अनुसार २००७ मा, साइलेन्ट स्प्रिङले २१६ रसायनहरूको सूची प्रकाशित गर्‍यो, जसले मुसामा स्तनको ट्युमर उत्पन्न गर्न सक्छन् ।

२०२४ को जनवरीमा उक्त सूचीमा अद्यावधिक गर्दा ९२१ सम्भावित क्यान्सरजनक रसायनहरू फेला परेका छन्, जसमा ६४२ त्यस्ता रसायनहरू छन् जसले इस्ट्रोजेन वा प्रोजेस्टेरोन उत्पादनलाई उत्तेजित गर्न सक्छन्, जुन स्तन क्यान्सरको अर्को ज्ञात जोखिम कारक हो।

"यति धेरै सम्भावित स्तन क्यान्सरजनक रसायनहरू खाद्य प्याकेजिङ्गमा उपस्थित हुनु र तिनीहरू हाम्रो खानामा प्रविष्ट हुन सक्नु भनेको हाम्रा दैनिक जीवनमा कतिवटा रसायनहरू हाम्रो अनिच्छित रूपमा शरीरमा प्रवेश गरिरहेका छन् भन्ने एक उदाहरण हो," २०२४ को अध्ययन अद्यावधिकको सहलेखक जेनी केले भनिन् । उक्त अध्ययन Environmental Health Perspectives मा प्रकाशित भएको थियो ।

"धेरै स्तन क्यान्सरजनक रसायनहरू हार्मोन अवरोधक पनि हुन्, र हाम्रा सूचीका धेरै रसायनहरूले डिएनएलाई पनि क्षति पुर्याउन सक्छन्," उनले भनिन्। "उपभोक्ताहरूले कुन रसायनबाट बच्ने भनेर वैज्ञानिक साहित्यको ट्र्याक राख्नुपर्दैन। यो नियामकहरूको जिम्मेवारी हो कि खतरा पहिचान गरून् र आवश्यक कदम चालून्।"

प्लास्टिक, कागज, र कार्डबोर्डमा क्यान्सर पैदा गर्ने तत्वहरू

Frontiers in Toxicology जर्नलमा प्रकाशित नयाँ अध्ययनले स्तन क्यान्सरका लागि चिनिएका क्यान्सरजनक तत्वहरूको Silent Springs डाटाबेसलाई मानिसहरूमा निगरानी गरिएको खाद्य सम्पर्क रसायनहरूको डाटाबेस, अर्थात् FCChumon सँग तुलना गरेको छ।

FCChumon खाद्य प्याकेजिङ्ग फोरमद्वारा सिर्जना गरिएको हो, जुन खाद्य सम्पर्कमा आउने रसायनहरूको सूची हो, जसलाई मानव स्तनदूध, रगत, पिसाब र तन्तुहरूमा पत्ता लगाइएको छ।

"नयाँ अध्ययनले हाम्रो सम्भावित स्तन क्यान्सरजनक तत्वहरूको सूचीलाई उनीहरूको खाद्य सम्पर्क सामग्रीहरूमा फेला परेका रसायनहरूको सूचीसँग तुलना गर्‍यो, ताकि सम्भावित स्तन क्यान्सरजनक तत्वहरू कसरी मानिसहरूको खानामा प्रवेश गरिरहेको हुनसक्छ भनेर पत्ता लगाउन सकियो," केले भनिन्। "यो नियामक कार्यका लागि रसायनहरूलाई प्राथमिकता दिनको लागि एउटा उत्कृष्ट तरिका हो।"

अध्ययनले बेन्जिनजस्ता रसायनहरू फेला पारेको छ, जुन जनावर र मानिसमा स्तन क्यान्सरसँग सम्बन्धित चिनिएको क्यान्सरजनक तत्व हो; 4,4’-Methylenebis-(2-Chloroaniline), जुन सम्भावित क्यान्सरजनक तत्व हो र पिसाबथैलीको क्यान्सरसँग जोडिएको छ; 2,4-Toluenediamine, जुन जनावरहरूमा स्तन र अन्य क्यान्सरहरू उत्पन्न गरेको पाइएको छ; र 3,3′-Dimethylbenzidine र o-Toluidine, जसले प्लास्टिक र कागज रंगाउन प्रयोग गरिने रङ्हरू हुन्।

"रङ्हरू प्लास्टिक, कागज, कार्डबोर्ड जस्ता सामग्रीमा प्रयोग गर्न सकिन्छ र यीमा केही विषालु गुणहरू पनि हुन सक्छन्," केले भनिन्। "प्लास्टिक मात्र दोषी होइन।"

वास्तवमा, अध्ययनले फूड प्याकेजिङ्गमा प्रयोग हुने प्लास्टिकबाट धेरैजसो क्यान्सरजनक तत्वहरूको प्रभाव देखिए तापनि, कागज र कार्डबोर्ड कन्टेनरहरूमा ८९ वटा क्यान्सरजनक तत्वहरू भेटिएका छन्।

"कागजमा इमल्सिफायर र चिपकने पदार्थ जस्ता थपिएको हुन्छ, जस्तै कागजहरू एकसाथ टाँसिएका भए, वा कागजमा प्लास्टिकको तह टाँसिएको भए," मुन्केले भनिन्।

अध्ययनमा भेटिएका रसायनहरूमा धेरैजसो बिस्फेनोल, फ्थालेटहरू, वा परफ्लुओरोकाइल र पोलिफ्लुओरोकाइल पदार्थहरू रहेका छन्, जसलाई PFAS भनेर चिनिन्छ—यी रसायनहरू धेरै स्वास्थ्यसम्बन्धी चिन्तासँग जोडिएका छन्।

PFAS लाई "स्थायी रसायन" भनिन्छ किनभने यी वातावरणमा बिग्रिदैनन्, र खाद्य प्याकेजिङ्गमा चिल्लो र पानीलाई खाद्य प्याकेट र पेय पदार्थको कपमा भिज्नबाट रोक्न प्रयोग गरिन्छ। PFAS ले खाद्य कन्टेनरहरूमा लोगो र निर्देशनहरू प्रिन्ट गर्न प्रयोग गरिने इंकमा पनि भेटिन सक्छ।

नेशनल एकेडेमिज अफ साइन्स, इञ्जिनियरिङ्ग, र मेडिसिनको एक रिपोर्ट अनुसार, PFAS परिवारका रसायनहरू उच्च कोलेस्ट्रोल, क्यान्सर, र विभिन्न दीर्घकालीन रोगहरूका साथै वयस्क र बच्चाहरू दुवैमा खोपप्रतिको सीमित एन्टिबडी प्रतिक्रियासँग जोडिएका छन्।

फ्थालेटहरूलाई बाल्यकालको मोटोपन, दम, मुटुका समस्याहरू, क्यान्सर र ५५ देखि ६४ वर्षका व्यक्तिहरूमा पूर्वावस्थाको मृत्युमा जोडिएको छ।

बिस्फेनोल ए, वा BPA, एक एन्डोक्राइन विघटनकारी तत्व हो जसलाई भ्रूणमा असामान्यताहरू, कम जन्मको तौल, र शिशु र बच्चाहरूमा मस्तिष्क र व्यवहारको विकारहरूसँग जोडिएको छ। वयस्कहरूमा, यस रसायनलाई मधुमेह, हृदय रोग, यौन उत्तेजना सम्बन्धी समस्याहरू, क्यान्सर र १० वर्ष भित्रको प्रारम्भिक मृत्युको ४९% उच्च जोखिमको विकाससँग जोडिएको छ।

विषाक्त रसायन र क्यान्सरजनक तत्वहरूको सम्पर्क घटाउने कदमहरू

Silent Spring का अनुसार  खाद्य आपूर्तिलाई सुरक्षित गर्नका लागि व्यापक परिवर्तन गर्न नियामक एजेन्सीहरूमा निर्भर रहनु पर्छ, उपभोक्ताहरूले विषाक्त रसायन र क्यान्सरजनकहरूको जोखिम घटाउनका लागि केहि कदमहरू चाल्न सक्नेछन् ।

खाना पोल्न कामबाट टाढा रहनुहोस्, किनभने गाई, खसी, माछा वा कुखुराको मांसलाई उच्च तापमानमा वा खुला आगोमा ग्रिल गर्दा डीएनएलाई हानि गर्ने रसायनहरू उत्पन्न हुन्छन्। जब तपाईं पकाउनु हुन्छ, तब भेन्टिलेसन फ्यान प्रयोग गर्नुहोस्।

जैविक रसायनहरू जस्तै पोलिक्लोरिनेटेड बिस्फेनोलहरू, वा PCBs, बोसोमा संचित हुन्छन्, त्यसैले मासु र माछाबाट पकाउनुअघि बोसो र छालालाई हटाउनुहोस् र खाना पकाउँदा बनाउने कुनै पनि बोसोलाई निस्कासित गर्नुहोस्।

Silent Spring अनुसार, साना र युवा समुद्री भोजनहरू रोज्नुहोस् जसले ठूलो, पुरानो समुद्री भोजनको तुलनामा कम मर्क्यूरी र अन्य विषाक्तता समावेश गर्नेछन्।

धेरै जसो क्यान गरिएका खाद्य पदार्थ र लाइन गरिएका कार्टनहरूले BPA को प्रयोगलाई हटाउँदै लगेका छन्  तर केहीले अझै पनि लाइनिङमा यो रसायन प्रयोग गर्छन्। त्यसको सट्टामा एक्रिलिक र पोलिएस्टर रेजिनहरू साथै पोलिभिनाइल क्लोराइड रेजिनहरू, वा PVC प्रयोग गर्ने गरेका छन्। तर वैज्ञानिकहरू यी प्रतिस्थापनहरूको सुरक्षा प्रोफाइलका बारेमा निश्चित छैनन्।

जति सकिन्छ, साधारण उत्पादनभन्दा जैविक उत्पादन, मासु र डेरी छनोट गर्नुहोस् - यद्यपि भारी धातुहरू अझै पनि उपस्थित हुन सक्छन्, जैविक खाना कम विषादीहरूको सम्पर्कमा आउँछ।

प्लास्टिकका कन्टेनर फ्याँक्नुहोस्। यसको सट्टा, सबै खानाहरू गिलासमा भण्डारण गर्नुहोस् र माइक्रोवेभ गर्नुहोस्, प्लास्टिकमा होइन। खाना पकाउनका लागि नन-स्टिक प्यान प्रयोग नगर्नुहोस्, र कुनै पनि प्लास्टिकका बोतल र कफी मेकरलाई गिलास वा स्टेनलेस स्टिलले बदल्नुहोस्।

स्रोत: सिएनएन