युद्ध र आर्थिक नाकाबन्दीलाई परास्त गर्दै रुस आर्थिक बृद्धितिर

रुसले गत वर्ष युक्रेनमा आक्रमण थाले लगत्तै देखी पश्चिमबाट अभूतपूर्व आर्थिक प्रतिबन्धको सामना गरिरहेको छ । जसले २०२२ को अन्त्यसम्ममा सो मुलुकको अर्थतन्त्रमा २.१ प्रतिशतको सङ्कुचन देखिएको थियो ।

यद्यपि, हालैको तथ्याङ्कले भने अर्कै परिदृश्य देखाएको छ । त्यो देश अब पूर्ण रुपमा आर्थिक मन्दीबाट बाहिर आएको छ। चालु आर्थिक वर्ष २०२३ को  अन्त्यसम्ममा रसियाको कुल गार्हस्थ्य उत्पादन (जिडिपी) वृद्धि ३.२-३.३ प्रतिशत पुग्न सक्ने अनुमान गरिएको छ।

अब प्रश्न उठ्छ, विश्वका ठूला अर्थतन्त्रहरू र कारोबार गरिरहेका छिमेकीहरू पुरै आर्थिक नाकाबन्दीमा उत्रिएको बेला कसरी रसियाले आर्थिक वृद्धि हासिल गर्न सक्यो ? ब्लुमबर्गले कसरी रुसले प्रतिबन्धहरू बाट हुने सकसलाई  हटाएको छ भन्नेबारे व्याख्या गरेको छ ।

‘रुसी अर्थतन्त्रका प्रमुख क्षेत्रहरूले प्रतिबन्धहरू आफू अनुकूल बनाएका छन् वा तिनीहरूबाट पूर्ण रूपमा पुनः प्राप्ति गरेका छन्, किनकि यो देशले पश्चिमी सरकारहरूले अपेक्षा गरेको भन्दा आर्थिक रुपमा धेरै सहज अवस्था बनाएको छ’, ब्लूमबर्गले आफ्नो रिपोर्टमा उल्लेख गरेको छ।

उत्पादन क्षेत्र, एयरलाइन्सदेखि बैङ्किङसम्मका उद्योगहरूले "अर्थतन्त्रलाई ट्याङ्किङ गर्ने उद्देश्यले" प्रतिबन्धहरू समायोजन गर्ने तरिकाहरू फेला पारेका छन्। उपभोक्ताको माग बढेको र ठोस सरकारी समर्थनले उनीहरूको मुनाफा बढाएको समाचार सो एजेन्सीले उल्लेख गरेको छ।

त्यहाँको बैङ्किङ क्षेत्र युक्रेनमा रुसको सैन्य कारबाही सुरु भएदेखि लगाइएको प्रतिबन्धलाई अनुकूल बनाउने "सबैभन्दा उत्कृष्ट" उदाहरणको रूपमा उभिएको छ। गत वर्ष, पश्चिमी मुलुकहरूले कारबाही स्वरूप अधिकांश रुसी बैकहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय सन्देश प्रणाली स्विफ्टबाट हटाए। जसले अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय संस्थाहरूलाई उनीहरूसँग सहकार्य गर्नबाट रोक्यो। यद्यपि, रुसको सबैभन्दा ठूलो सरकारी स्वामित्वको बैंक सेबर सहित अन्य प्रमुख बैकहरू यो वर्ष रेकर्ड नाफा आर्जन गर्न सफल भएका छन् ।

"सम्भवतः यो वर्ष हाम्रो लागि इतिहासमा सबैभन्दा सफल हुनेछ," सेबरका सिइओ हर्मन ग्रेफले भने। यो दाबीलाई अमेरिका, ईयू र बेलायतले अनुमोदन गरेको छ।

वर्षको पहिलो नौ महिनाको लागि रुसको बैङ्किङ क्षेत्रको कुल नाफा सन् २०२३ मा ३ खर्ब रुबल (३३ अर्ब अमेरिकी डलर) भन्दा बढी पुग्न सक्छ। अघिल्लो पूर्ण-वर्षको रेकर्डलाई यसले नौ महिनामा नै तोडेको छ । रुसी रेटिङ एजेन्सी एक्राका प्रबन्ध निर्देशक भ्यालेरी पिभेनका अनुसार यो सङ्ख्या केन्द्रीय बैंकले सुरुमा अपेक्षा गरेको भन्दा तीन गुणा बढी हो।

तेल र ग्यासबाट मस्कोको राजस्व १८ महिनामा उच्चतम स्तरमा पुगेको छ। गत महिना यस्तो राजश्व १७.७ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ। यस्तो राजश्वको लागि रुसले आफ्नो व्यापारको ठूलो हिस्सा अहिले भारत, चीन लगायत पूर्वतर्फका मुलुकहरूमा प्रवाह गरेको छ।

ब्लूमबर्गका अनुसार त्यहाँको घरेलु कार बजार, जुन पश्चिमी ब्रान्डहरू ठूलो संख्यामा पलायन भएपछि "मरिसकेको" जस्तै थियो, अब रुसले आयातका नयाँ स्रोतहरू फेला पार्न वा पूर्ण रूपमा प्रतिस्थापन गर्न सक्षम भएकोले प्रतिबन्ध अघिको स्तरमा फर्किरहेको छ।

धेरै पश्चिमी रुटमा प्रतिबन्ध लगाइएपछि रुसी एयरलाइन्सले आन्तरिक उडानमा उल्लेख्य वृद्धि गरेको छ । रुसको यातायात मन्त्रालयका अनुसार सन् २०२२ को सोही अवधिको तुलनामा यस वर्ष जनवरी र सेप्टेम्बरको बिचमा यात्रु ट्राफिकमा झन्डै ३० प्रतिशत वृद्धि भएकोले अन्तर्राष्ट्रिय हवाई यात्रा पनि "गहनतापूर्वक विकास" भइरहेको छ। रुससँग ३७ देश र ५९ विदेशी क्यारियरसँग हवाई सम्पर्क छ जसले सेवाहरू प्रदान गरिरहेका छन्, रसियाको उड्डयन मन्त्रालयलाई उद्धृत गर्दै ब्लूमबर्गले लेखेको छ।

"रुसको अर्थतन्त्र सम्भवतः प्रारम्भिक अपेक्षाहरूलाई बेवास्ता गर्दै सन् २०२३ को चौथो त्रैमासको सुरुमा युद्ध-पूर्वको स्तरमा पुगेको छ," ब्लूमबर्गका एलेक्स इसाकोभले उल्लेख गरेका छन् ।

यसबिच रुसले तेल र ग्यासबाट राजश्व संकलन गर्‍यो। ‘रुसको आर्थिक वृद्धि तेस्रो त्रैमासमा ५.५ प्रतिशतमा पुगेको छ जुन अघिल्लो तीन महिनामा ४.९ प्रतिशत थियो। यो विगत एक दशकयता कै तीव्र गतिको वृद्धि हो’, त्यहाँको सङ्घीय तथ्याङ्क सेवाले बुधबार जारी गरेको तथ्याङ्कमा उल्लेख गरिएको छ।