गाउँ

गाउँ त्यो हो
जहाँ डालीमा फूल
ह्रदयका हरेक पालीमा प्रेम
र करोडौं ढुकढुकीहरूमा देश फुलेको हुन्छ !

°°°

फूलका मुस्कानहरू बोकेर
जहाँ प्रदीप्ति उदाउँछ
हरेक विहान एउटा कलिलो घाम
जीवनका नक्साहरू कोरेर
जहाँ करूणा बग्छन्
गतिशीलता कल्कलाइरहेका नदीहरू
विश्वासका भारीहरु बिसाएर
जहाँ उभिएका छन्
तरेलीझैँ लस्करै जिउँदा पहाडहरू
वनेली गीतका अन्तरा टिपेर
जहाँ साँझमा गाउँछन्
चराहरूले पिरतीका गोधुली भाकाहरू
र सपनाका रङहरू पोतेर
जहाँ ढकमक्कै फक्रिएका हुन्छन्
चिमालका पोथ्राहरूमा जीवनका फूलहरू !

°°°

हो त्यही किनारामा छ
मेरो कस्तुरी गाउँ
शान्त स्निग्ध ध्यानस्त दार्शनिकजस्तो
र त्यहीँबाट निस्किएको हो
यो आकाशको सप्तरङ्गी आधा इन्द्रेणी पनि !

 °°°

यही गाउँमा छन्
आरन फुकेर
देशको सुरक्षा गर्ने प्रधान सेनापतिहरू
दबदबे हिलोमा ओर्लिएर
छुपुछुपु रोपाइँ गरिरहेकी महामहिम राष्ट्रपति
विहानै हलगोरू नारेर
धर्तीको बाँझो फुटाइरहेका छापामार छोरीहरू
बुढो चौतारीमा बसेर
न्याय सुनाइरहेका दधिची न्यायाधीशहरू
काँधमा नाम्लो झुण्ड्याएर
विश्वविद्यालय पढाइरहेका प्रेफेसरहरू
र घाँस-दाउराको भारीमाथि
विचार बोकेर फर्किरहेका पारिजात आमाहरू !

°°°

यहीँ बज्ने गर्छ
जीवनको त्यो आदिम सङ्गित
यहीँ गाँस्ने गर्छन्
प्रेमीहरूले जुगजाने पिरतीको माला
यहीँ वयली खेल्छ
पाकेको धानको सुगन्ध बोकेर बतास
यही गाउँमा छन्
विश्वास रसाउने जरूवाहरू
र मनभरि फुलेका विद्रोही गुराँसहरू !
यहीँ फक्रिने गर्छन्
नानीहरूका ओठमा खुसीहरू
​​​​​​​र तन्नेरी आँखामा सपनाका रक्तिम थुँगाहरू !
बुढाबुढीको अनुहार हेरेर
हो यही गाउँमा टक्क रोकिन्छ
मैतालु फर्किँदै गरेको— त्यो आकाशको चन्द्रमा पनि !

°°°

एका विहानै गाउँ
चिबेचरीको कोरससँगै व्युँझिन्छ
​​​​​​​र पौरखको लालीमा ओढेर
श्रमशिविरमा पुग्छ— जीवनको उत्सव मनाउन !
जङ्गली चराहरूको लय चोरेर
पेटमा सुम्ला उठुञ्जेल
एउटा उन्मुक्त हाँसो हाँस्छ गाउँ
र पीडाको डाहा मेटाउन
आँसुका कुवाहरू रित्याउने गरी
धित् मरूञ्जेल रून्छ गाउँ— रोधीघर साक्षी राखेर !
गाउँ शहरजस्तो हुँदैन
जहाँ हाँस्नलाई अनुमति चाहियोस्
र रूनलाई पनि थोरै आँसु सापट लिनुपरोस् !

°°°

गाउँमै जान मिल्छ
शिला खोजेको धान बेचेर हटिया
गाउँमै खान पाइन्छ
टाँकीका पातमा पाटु गाईको विगौती
​​​​​​​गाउँमै तान्न पाइन्छ
पिँढीखाटमा निदाइरहेका बाको टुप्पी
​​​​​​​र गाउँमै खेल्न पाइन्छ
चाडपर्वहरूमा चाकाचुली र रोटेपिङ
​​​​​​​हो गाउँमै चोर्न पाइन्छ
आमाको तीनमुखे थैलीबाट ढ्याक पैसा
गाउँमै जिस्किन मिल्छ
जुनेली रातको खमारमा सोल्टा सोल्टिनीहरू
​​​​​​​र गाउँमा नै मार्न पाइन्छ
आमैको पोल्टा झिकेर सिलाम-चामलको फ्वाँक पनि !

°°°

शहरले भोकमारी बेचेर
चाडवाडहरूमा मुनाफा कमाउँछ
तर गाउँ हार्दिकता रोपेर
आफैँ जमरा उम्रिन्छ
र मखमली बनेर तिहारको भाइटीका फुल्छ !
गाउँमै फर्फराउँछ
​​​​​​​धानचमराका टुप्पामा सिंहदरवारको झण्डा
गाउँमै गुनगुनाउँछन्
​​​​​​​खेतमा हलो जुवाले यो देशको राष्ट्रीय गीत
गाउँमै लेख्ने गर्छन्
बाउसेहरूले विश्वविद्यालयका शोधपत्रहरू
र गाउँमै पोया लगाइन्छन्
यो देशका राष्ट्रियताका जोताराहरू पनि !

°°°

गाउँमा ह्रदयको भाषा हुन्छ
मनको गणित हुन्छ
ह्रदयकै ग्राफहरू खिचिन्छन्
र मनकै क्षेत्रफल र परिधि निकालिन्छन् !
गणितका हरेक सुत्रहरू

गाउँमा निस्काम हुन्छन्
किनकि :
गणितले सङ्ख्या र चरको भाषामात्र बुझ्छ !

अहँ !
कुनै उत्तर छैन गणितसँग
गाउँको क्षेत्रफलको विशालता कति छ
कुनै तर्क छैन गणितसँग
गाउँबाट गाउँ घटाउँदा किन गाउँ नै बाँकी रहन्छ ?

°°°

हेर्नुस् त ऊ माथि
निम्बस बादल सेताम्मै फुलेको छ
आज फेरि गाउँले सम्झिएर
कस्तरी बाडुल्की चल्यो– के तपाईंलाई चलेन ?